Son 100 yılın en büyük arkeolojik keÅŸfi! Ä°znik Gölü’nde bulunan bazilika ikinci Göbeklitepe olacak

Ä°znik ilçesinde 100 yılın keÅŸfi olarak bilinen bazilikada yapılan su altı kazıları 2 bin yıllık tarihe ışık tutuyor. 6 yıl önce suların çekilmesiyle havadan tesadüfen görüntülenen 20 metre açıkta ve 5 metre derinlikteki bazilikada yapılan arkeolojik kazılar titizlikle sürüyor. Kazılarla gün yüzüne çıkarılan Apollon Tapınağı, Senato Sarayı ve Neophytos adına 4. yüzyılda inÅŸa edilen kiliseden oluÅŸan yapı, gökyüzünden ve su altından görüntülendi.Su altında çalışmalarını sürdüren arkeologların bazilikanın içinden çıkardıkları eserler dikkat çekiyor. Yerel yönetimler bölgenin ikinci Göbeklitepe olması için harekete geçti. 2 BÄ°N YILLIK BAZÄ°LÄ°KA 2014 yılında havadan çekilen fotoÄŸraflar sayesinde Ä°znik Gölü içerisinde fark edilip daha sonra yapılan araÅŸtırmalar neticesinde 2 bin yıllık bazilika olduÄŸu keÅŸfedilen tarihi yapıdaki su altı kazıları büyük bir titizlikle sürdürülüyor. 15 kiÅŸilik su altı arkeolog ekibiyle yapılan çalışmaların son görüntülerine ulaşıldı. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda bazilikada 3 evreli bir düzen olabileceÄŸi üzerinde duran uzmanlar, Hristiyanların birinci konsülünün yapıldığı senatonun burada yapılmış olabileceÄŸi üzerinde duruyor. DAHA KEÅžFEDÄ°LMEMÄ°Åž ALANLARI VAR Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izni ile Ä°znik Müze MüdürlüÄŸü BaÅŸkanlığı tarafından sürdürülen bazilika kazısının danışmanlığını yapan UludaÄŸ Üniversitesi Arkeoloji Bölüm BaÅŸkanı Prof. Dr. Mustafa Åžahin, 'Åžu anda elde ettiÄŸimiz verilere göre Hazreti Ä°sa'dan sonra 2. yüzyıldan baÅŸlayarak burada bir yapı kompleksi mevcut. Ama asıl önemli olan bölüm Hazreti Ä°sa'dan sonra 4. yüzyılın sonlarında inÅŸa edilen bazilika yapısı. Onu da 2016'da yapmış olduÄŸumuz kazılarda elde ettiÄŸimiz verilere göre çok rahat bir ÅŸekilde söyleyebiliyoruz. 2014 yılında keÅŸfedilen ve ÅŸu anda mimarisi ile temel kalıntılarıyla bize ulaÅŸan yapı ilk olarak Hazreti Ä°sa'dan sonra 390 yılında yapılmış ve günümüze kadar ulaÅŸan yapı bu, ancak altında, yani öncesinde diÄŸer evrelerin olduÄŸunu görüyoruz' dedi. 'YÜKSEK LÄ°SANS VE DOKTORA ÖÄžRENCÄ°LERÄ°YLE ÇALIÅžMAK Ä°STÄ°YORUM' Türkiye'nin en önemli su altı kazısının Ä°znik Gölü'nde bazilikada gerçekleÅŸtirildiÄŸini vurgulayan Åžahin, 'Bugüne kadar Türkiye'de yapılan su altı çalışmalarında yapının deÄŸiÅŸik alanlarında sondaj kazıları yapıldı. Onun dışında mimariye yönelik herhangi bir kazı söz konusu deÄŸil. Özellikle ben burada kazılarda yüksek lisans ve doktora öÄŸrencilerimizle çalışmak istiyorum. Bunun sebebi ileride iç sularımızda araÅŸtırma yapabilecek uzmanlar yetiÅŸtirmek ve iç sularla ilgili bir su altı araÅŸtırmaları merkezi kurmaktır. Böylece su altı arkeolojisini Türkiye'nin gölleri ve nehirlerini de kapsayacak ÅŸekilde yaygınlaÅŸtırmaya katkı saÄŸlamak' diye konuÅŸtu. KAMU YAPISI Ä°KEN DÄ°NÄ° BÄ°R YAPIYA DÖNÜÅžTÜ Bazilika denildiÄŸinde genellikle Hristiyanlık döneminde kilise yapılarının ana plan sisteminin akla geldiÄŸini belirten Prof. Dr. Mustafa Åžahin, 'Roma Ä°mparatorluÄŸu döneminde bazilika kamu yapısı olarak kullanılıyor. Mahkeme, sergilerin yapıldığı galeriler gibi deÄŸiÅŸik fonksiyonlarda karşımıza çıkıyor. Åžunu merak edebilirsiniz bir kamu yapısı türü, neden dini yapıya dönüÅŸtü? Onun sebebini de ÅŸu ÅŸekilde açıklamak mümkün: Hristiyanlık resmi din kabul edilince, Hristiyanlığa inananlar öyle bir mimari geliÅŸtirelim ki, bir önceki Pagan inancının tapınak mimarisinden farklı olsun. Onların tapınaklarını hatırlatmasın düÅŸüncesiyle böyle bir ÅŸey yapıyorlar. Tasarım olarak 3 neftten ya da 3 koridordan oluÅŸuyor. Yön olarak doÄŸu-batı istikametine uzanması gerekiyor' dedi. 'Ä°ZNÄ°K, HRÄ°STÄ°YANLAR Ä°ÇÄ°N ÖNEMLÄ°' Bazilikanın içindeki dini yapının kime ait olduÄŸunu tespit etmek için araÅŸtırmaların sürdüÄŸünü vurgulayan Åžahin, '15 yaşında öldürülen Aziz Neophytos adına 4. yüzyılda inÅŸa edilen kilise, kazı yaptığımız yapı olmalı. Ä°znik Hristiyanlar için çok önemli bir merkez. Bunun en önemli sebebi 1. ve 7'nci konsüllerin burada toplanmış olmasıdır. 1. konsilin nerede toplandığı bilinmiyor. Senato sarayından bahsediliyor ama bilindiÄŸi kadarıyla hiç bir imparator burada yaÅŸamamış. Dolayısı ile Ä°znik'te saray yapısının olması ihtimali çok zor. Konuyla ilgili yaptığımız çalışmalarda Vatikan Sistine Åžapeli'nde 1. konsül resmedilmiÅŸ. Yani konsüllerle ilgili çizimler var. Duvarlarda bu resimlerde toplantı yapılan yer, sur dışında, göl kıyısında olan bir yer. Su altındaki yapının konumu göz önünde bulundurulursa, toplantı burada bir salonda yapılmış olabilir. Bu soruya cevap bulmaya çalışılıyoruz. Biz o konsülün toplandığı yapıyı bulabilirsek, Ä°znik'e din turizmi açısından çok önemli bir fırsat sunmuÅŸ olacağız' dedi. 'BÄ°ZANS Ä°MPARATORLUÄžU'NUN DOÄžUYA AÇILAN KAPISI' Åžahin, sözlerini ÅŸu ÅŸekilde sürdürdü: 'Burada 3 evreli bir düzen olabilir. En altta Apollon Tapınağı, onun yanında Neophytos Martiriumu (ÅŸehitliÄŸi), son kısımda Neophytos bazilika kilisesi var. 394 yılında, DoÄŸu Roma Ä°mparatoru Theodosyus'un fermanıyla Hristiyanlık resmi din olurken, Pagan dininin bütün yapılarının kullanımı yasaklanıyor. Göl altında bulmuÅŸ olduÄŸumuz kalıntılar da yapının 390'dan sonra yapıldığını gösteriyor. En son evrede de kilise yapısı söz konusu. Ä°znik, Bizans Ä°mparatorluÄŸu'nun doÄŸuya açılan kapısı. Ä°stanbul'dan gelen askerler Ä°znik limanından çıkarak karaya hareket etmiÅŸler. Biz burada kazıya baÅŸlayınca bir takım ihbarlar gelmeye baÅŸladı. Biz bunları deÄŸerlendirerek birkaç noktada benzer ÅŸekilde yapı kalıntıları olduÄŸunu gördük. Kazı olmadığı için ÅŸu anda tam olarak ne olduÄŸunu bilemiyoruz. Bu tür alanların da zarar görmemesi için Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'na gerekli baÅŸvuruyu Ä°znik Müze MüdürlüÄŸüyle birlikte yaparak koruma altına aldırdık.' 100 YILIN KEÅžFÄ° GeçtiÄŸimiz PerÅŸembe günü Ä°znik Belediye BaÅŸkanı KaÄŸan Mehmet Usta, Bursa BüyükÅŸehir Belediyesi Dış Ä°liÅŸkiler Dairesi BaÅŸkanı Abdülkerim BaÅŸtürk, Ä°znik Müze Müdürü Arkeolog Ahmet TürkmenoÄŸlu, Prof. Dr. Murat TaÅŸ, Ä°znik Kazı Bilimsel Danışmanı Prof. Dr. Mustafa Åžahin, Bursa Ä°l Kültür ve Turizm Müdürü Kamil Özer ile Bursa BüyükÅŸehir Belediyes'inin Akıllı Åžehircilik ve Ä°novasyon Dairesi BaÅŸkanlığı, Turizm ve Tanıtma Åžube MüdürlüÄŸü, Tarihi ve Kültürel Miras Åžube MüdürlüÄŸü, AR-GE Åžube MüdürlüÄŸü ile Bursa Kültür Turizm ve Tanıtma BirliÄŸi temsilcileri Bazilika gündemiyle bir araya geldi. GeniÅŸ katılımlı toplantıda dünya kamuoyu tarafından '100 yılın keÅŸfi olarak' nitelendirilen Bazilika'nın ziyarete nasıl açılabileceÄŸi masaya yatırıldı. Kazı çalışmalarının sürdüÄŸü Bazilika ziyarete açılmamış olsa da turizm açısından dünyanın merakla takip ettiÄŸi alanlar arasında yer alıyor. TARÄ°HE VE DOÄžAYA ZARAR VERMEYECEK BÄ°R ÇALIÅžMA YÜRÜTÜLÜYOR Toplantıda, 100 yılın keÅŸfi olarak nitelendirilen Ä°znik Gölü'ndeki Bazilika'nın Göbeklitepe'de uygulanan modele benzer bir yaklaşımla tarihe ve doÄŸaya zarar vermeyecek bir yüzer iskele ve destekleyici tanıtım mekanlarıyla ziyarete açılabileceÄŸi konusunda fikir birliÄŸine varıldı ve farklı kurumların yetki alanı içerisinde kalması nedeniyle proje oluÅŸturma ve ilgili kurumlardan gerekli izinlerin alınması için gerçekleÅŸtirilecek sürecin Bursa BüyükÅŸehir Belediyesi öncülüÄŸünde baÅŸlatılmasına karar verildi. Çalışmalar belli bir noktaya getirildiÄŸinde Bursa BüyükÅŸehir BaÅŸkanı Alinur AktaÅŸ'a sunulacak ve konu hakkındaki detaylar kamuoyuyla paylaşılacak. 'DÜNYANIN EN ÖNMELÄ° 10 ARKEOLOJÄ°K BULUÅžLARINDAN BÄ°RÄ°' Surları, kapıları, müzeleri ve tarihi mekanlarıyla çok önemli bir bölge olan Ä°znik'te bazilikanın ziyarete açılmasının bütün dünyanın ilgisini çekeceÄŸini ifade eden Ä°znik Belediye BaÅŸkanı KaÄŸan Mehmet Usta, 'Ä°znik su altı Bazilikası dünyanın en önemli 10 arkeolojik buluÅŸundan birisidir. Åžu anda kazı çalışmaları devam etmektedir. Bizlerde bu büyük eseri kamuoyuna açmak için BüyükÅŸehir Belediyesi ile birlikte çalışmaktayız. Bakanlığa sunulacak proje kapsamında 2021 yılı Haziran ayında açılacağını düÅŸünüyorum. Hayırlı olsun' dedi.

Bir önceki yazımız olan İnsan ve Toplum dergisinin 10. yılında 'Türkiye'de Akademik Yayıncılık' konuşuldu başlıklı makalemizde Haber, Kültür Sanat ve Medya hakkında bilgiler verilmektedir.