Gaziantep 100 yıl önce verilen ‘Gazi’ unvanını gururla taşımaya devam ediyor

KurtuluÅŸ Savaşı döneminde vatanı korumak uÄŸruna nüfusunun önemli bir kısmını ÅŸehit veren Gaziantep, 8 Åžubat 1921'de kente 'Gazi' unvanı verilmesinin 100. yılını kutluyor.Mondros Mütarekesi'nin 7. maddesi gerekçe gösterilerek 1918-1919 yıllarında önce Ä°ngilizler tarafından iÅŸgal edilen Gaziantep, daha sonra Fransızlara bırakıldı.Kentte büyük bir tepkiyle karşılanan iÅŸgal nedeniyle halk, kendi arasında örgütlendi. 5 Kasım 1919 Cuma günü Ermeni tercümanla ÅŸehre inen bir Fransız subayının, Akyol Camisi'nde asılı Türk bayrağını, Türk polisine zorla indirtmesi, Gaziantep'in kurtuluÅŸunu ateÅŸleyen bir unsur olarak öne çıktı.ÖzgürlüÄŸü uÄŸruna birbirine daha fazla kenetlenmeye baÅŸlayan Gaziantep halkının sabrını taşıran olay ise 21 Ocak 1920'de yaÅŸandı.Bugünkü Ä°nönü Caddesi'nde, askeri fırın önünden 10 yaşındaki oÄŸlu Mehmet Kamil ile geçen bir kadının, sarhoÅŸ 2 Fransız askeri tarafından taciz edilip peçesi açılmak istendi. Bu sırada annesini korumak için taÅŸla saldıran küçük Mehmet Kamil, Fransız askerleri tarafından süngülenerek ÅŸehit edildi.Günümüzde 'Åžehit Kamil' olarak bilinen Mehmet Kamil'in ÅŸehit edilmesi, halk diriliÅŸ meÅŸalesini yaktı.Halkın çok sevdiÄŸi bir isim olan Åžahin Bey'in 28 Mart 1920'de Kilis yolunda Fransızlara karşı direniÅŸi sırasında ÅŸehit düÅŸmesinin ardından, ÅŸehrin 27 mahallesine bir semt reisi tayin edildi.Gaziantep halkı yapılan hazırlıkların ardından 1 Nisan 1920'den, 7 Åžubat 1921'e kadar Fransızlara karşı 'Ölürsem ÅŸehit, kalırsam gazi olurum' diyerek direniÅŸ gösterdi.Yaklaşık 10 ay 7 gün süren ve 6 bin 317 vatan evladının ÅŸehit verildiÄŸi mücadelede yapılan fedakarlıklara karşılık TBMM, ÅŸehre 8 Åžubat 1921'de 'Gazi' unvanını verdi. Yüzlerce yıl 'Ayıntap' olarak anılan kentin adı 'Gaziantep' olarak deÄŸiÅŸti.Fransızlar Ankara AntlaÅŸması'nın ardından 25 Aralık 1921'de ÅŸehri boÅŸaltmaya baÅŸladı ve iki yıl süren iÅŸgalden sonra Gaziantep özgürlüÄŸüne kavuÅŸtu.1921 yılındaki 'Gazi' unvanından sonra, halkın Milli Mücadele'de gösterdiÄŸi takdire ÅŸayan hizmetlerinden dolayı TBMM tarafından, mücadeleden 87 yıl sonra 7 Åžubat 2008'de çıkarılan 5734 sayılı kanunla Gaziantep'e 'Ä°stiklal Madalyası' verildi.Gaziantep Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü ÖÄŸretim Üyesi ve Gazikültür AÅž Genel Müdürü Prof. Dr. Halil Ä°brahim Yakar, AA muhabirine, tam 100 yıl önce Antep savunmasının en hararetli zamanlarının yaÅŸandığını, kentin de büyük bir direniÅŸ sergilendiÄŸini söyledi.Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu'nun hiçbir cephede kaybetmemesine raÄŸmen müttefik devletlerle birlikte olduÄŸu için masada kaybettiÄŸini anımsatan Yakar, ordunun dağılmasından sonra Mondros Mütarekesiyle beraber Ä°ngiliz ve Fransızların bu topraklardaki emellerini gerçekleÅŸtirme fırsatı doÄŸduÄŸunu ifade etti.Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından kısa bir süre sonra Ä°ngilizlerin Antep'i iÅŸgal ettiÄŸini belirten Yakar, daha sonra Fransızlarla imzaladıkları Suriye itirafnamesiyle beraber Antep'e Fransızların geldiÄŸini anlattı.20. yüzyılın en uzun süren ÅŸehir savunmasıFransız kuvvetlerinin ÅŸehirdeki Ermenilerle birlik olduÄŸuna dikkati çeken Yakar, 'Fransızlar zulmetmeye baÅŸladılar. Kent 20. yüzyılın en uzun süren ÅŸehir savunmasına ve müdafaasına sahne oldu. Gaziantep, güney cephesinde önemli konumdaydı. Buna raÄŸmen ÅŸehir resmi olarak hiçbir zaman teslim olmadı.' dedi.O zamanki Genelkurmay BaÅŸkanı ve Milli Savunma Bakanı Fevzi Çakmak'ın önerisiyle Antep'e 'Gazi' unvanı verildiÄŸini anımsatan Yakar, Sakarya Meydan Muharebesinden sonra Mustafa Kemal'e, üçünü olarak da 15 Temmuz'da bombalanması nedeniyle TBMM'ye bu unvanın verildiÄŸini belirtti.Yakar, ayrıca Antep savunmasının bütün aÅŸamalarının Gaziantep BüyükÅŸehir Belediyesi tarafından hayata geçirilen 25 Aralık Gaziantep Savunması Kahramanlık Panoraması ve Müzesi'nde anlatıldığını, müzeyi herkesin ziyaret etmesi gerektiÄŸini sözlerine ekledi.

Bir önceki yazımız olan 'Karadeniz'in Zeugması'ndaki binlerce 'tessera' restore ediliyor başlıklı makalemizde Eskipazar, Karabük ve Karadeniz hakkında bilgiler verilmektedir.